Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στη φάση της ανάπτυξης και συγκεκριμένα στο είδος των μεταβολών που συντελούνται στις δομές, λειτουργίες και μορφές-συμπεριφοράς του ατόμου κατά τα είκοσι πρώτα χρόνια της ζωής του, καθώς και στους παράγοντες που τις προκαλούν.

Η πορεία της ανάπτυξης χωρίζεται σε επιμέρους περιόδους. Ο συνήθης χωρισμός είναι σε πέντε περιόδους: α) προγεννητική ή ενδομητρική περίοδος – Εμβρυϊκή ηλικία (από τη σύλληψη ως τη γέννηση), β) βρεφική ηλικία (από τη γέννηση ως το 2ο έτος), γ) προσχολική ή πρώτη παιδική ή νηπιακή ηλικία (από το 3ο ως το 6ο έτος), δ) σχολική ή δεύτερη παιδική ηλικία (από το 7ο ως το 11ο έτος) και ε) εφηβική ηλικία (από το 11ο ως το 20ο έτος) (Παρασκευόπουλος, 1985:38).

Ειδικότερα, θα δοθούν απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το α) τι μπορεί να κάνει το παιδί σε κάθε ηλικία και β) τι νιώθει το παιδί για ό, τι μπορεί να κάνει σε κάθε ηλικία, αναφορικά με τον γνωστικό και συναισθηματικό τομέα της ανάπτυξης του.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Εισαγωγή στην Εξελικτική Ψυχολογία, Προγεννητική ή Ενδομητρική περίοδος – Εμβρυϊκή ηλικία (από τη σύλληψη ως τη γέννηση) – Γνωστική και Συναισθηματική Ανάπτυξη στην Βρεφική Ηλικία (από τη γέννηση ως το 2ο έτος)

Β. Γνωστική και Συναισθηματική ανάπτυξη κατά την προσχολική ή πρώτη παιδική ή νηπιακή ηλικία (από το 3ο ως το 6ο έτος)

Γ. Γνωστική και Συναισθηματική ανάπτυξη κατά τη σχολική ή δεύτερη παιδική ηλικία (από το 7ο ως το 11ο έτος)

Δ. Γνωστική και Συναισθηματική ανάπτυξη κατά την εφηβική ηλικία (από το 11ο ως το 20ο έτος)

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει λόγος για την έννοια της αποκλίνουσας συμπεριφοράς των παιδιών και εφήβων, για τις βασικότερες συναισθηματικές, συμπεριφορικές και μαθησιακές τους δυσκολίες, καθώς και τις διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις και πρακτικές αντιμετώπισής τους. Επιπλέον, θα γίνει αναφορά σε διάφορες διαταραχές, οι οποίες αποτελούν άξονες της Παιδοψυχιατρικής παιδιών και εφήβων (κλινικές διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, νοητική αναπηρία, ψυχοκοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα κ.α.), σύντομη αναφορά για την αιτιολογία κάθε διαταραχής και για τους τρόπους παρέμβασης.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Εισαγωγή στην Εξελικτική Ψυχοπαθολογία

Β. Αποκλίνουσα συμπεριφορά – Προβλήματα συμπεριφοράς

Γ. Πρακτικές αντιμετώπισης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς στα σχολεία

Δ. Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στη θεωρία Πολλαπλής Νοημοσύνης του Gardner, θα αναφερθούν τα εννιά είδη νοημοσύνης και θα ακολουθήσει ο συσχετισμός της με την εκπαίδευση και τις νέες τεχνολογίες. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν οι κυριότεροι ορισμοί και τα μοντέλα της συναισθηματικής νοημοσύνης, καθώς και η σχέση της με τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα. Θα γίνει λόγος για τον ρόλο του σχολείου στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών και θα αναφερθούν τα κυριότερα εργαλεία μέτρησης της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Πολλαπλή νοημοσύνη

Β. Συναισθηματική νοημοσύνη – Τεστ αξιολόγησης

Επίσης, θα γίνει λόγος για την ψυχομετρία και τον τρόπο που αυτή ορίζεται, για τον τρόπο ορισμού των ψυχομετρικών οργάνων, τη στάθμισή τους, καθώς και για τις κλίμακες ανίχνευσης αναπτυξιακών διαταραχών. Επιπλέον, θα γίνει αναφορά στο παιδικό ιχνογράφημα, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων σχεδίασης στα παιδιά, στην εκτίμηση του πνευματικού τους επιπέδου μέσω των σχεδίων, στα στάδια της καλλιτεχνικής τους ανάπτυξης, στην αξιολόγηση των σχεδίων τους, καθώς και στο τεστ της οικογένειας. Τέλος, θα γίνει λόγος για την παιγνιοθεραπεία και τη δραματοθεραπεία, οι οποίες αποτελούν δύο πολύ αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές ανησυχίες των παιδιών και των εφήβων.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Ψυχομετρικά τεστ

Β. Παιδικό ιχνογράφημα

Γ. Παιγνιοθεραπεία

Δ. Δραματοθεραπεία

Στη συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά στους κυριότερους ορισμούς της αυτοεκτίμησης, στις βασικότερες θεωρίες της και θα γίνει λόγος για την ανάπτυξη της Αυτοεκτίμησης κατά την Βρεφική, Παιδική Ηλικία και Εφηβική ηλικία. Επιπλέον, θα αναφερθούν οι κυριότεροι παράγοντες επιλογής ενός επαγγέλματος και θα παρατεθούν έρευνες και άρθρα που, εκτός των άλλων, αφορούν στην αυτοεκτίμηση των υιοθετημένων παιδιών, παιδιών με χωρισμένους γονείς καθώς και στη διαχείριση του πένθους.

Επιμέρους Συνεδρίες:

Α. Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.

Β. Επαγγελματική απόφαση και αυτοεκτίμηση

Η επικοινωνία είναι ο κυριότερος φορέας για τη μετάδοση πολιτισμικών αγαθών, αξιακών προτύπων και κοινωνικών στάσεων. Στα πλαίσια της οικογένειας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, επειδή καθορίζει το σύστημα στο σύνολο του, τα υποσυστήματα, τη ροή των πληροφοριών και την εγκαθίδρυση του συναισθήματος.

Όλες οι έρευνες συγκλίνουν στην άποψη ότι η αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας των γονέων με τα

παιδιά τους καθορίζει τη μελλοντική διαμόρφωση των αντιλήψεων της νέας γενιάς. Αν και πολλές από τις στάσεις των παιδιών ερμηνεύονται μέσω της θεωρίας μίμησης προτύπων, είναι γενικά αποδεκτό ότι η ενθαρρυντική επικοινωνία ευθύνεται για την ανάπτυξη θετικών ιδεωδών, ενώ η πλημμελής για τον σχηματισμό χαμηλής αυτοεκτίμησης και φτωχής επικοινωνίας. Η επικοινωνία στην οικογένεια μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύνολο κανονιστικών πλαισίων, τα οποία διοχετεύουν πληροφορίες, μεταβιβάζουν συναισθήματα και ορίζουν τους στόχους της οικογένειας.

Παράλληλος στόχος της ενότητας αυτής είναι να διερευνήσει τη διάσπαση της επικοινωνίας, όπως αυτή εκδηλώνεται με το διαζύγιο και να κάνει αναφορές στην αυτοεκτίμηση των παιδιών από χωρισμένους γονείς, καθώς και στην επίδραση του διαζυγίου στην κοινωνική και συναισθηματική προσαρμογή.

Συγκεκριμένα, θα εξεταστεί κατά πόσο η αυτοεκτίμηση των παιδιών αυτών διαφέρει από την αυτοεκτίμηση του γενικού πληθυσμού και εάν υπάρχουν στατιστικώς σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με το φύλο, την ηλικιακή ομάδα, τον τόπο διαμονής, την ηλικία που βίωσαν τον χωρισμό, τη σειρά γέννησης, τη σχέση που διατηρούν με τους δύο γονείς και τη σχέση των γονιών μετά το διαζύγιο.

Σκοπός της ενότητας είναι η θεωρητική και εμπειρική εξειδίκευση στις σύγχρονες τάσεις της Ειδικής Αγωγής και ο εμπλουτισμός των γνώσεων, που απαιτούνται, προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστούν με αξιοπιστία και θεωρητική επάρκεια όλες τις κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες σε παιδαγωγικο-διδακτική και συμβουλευτική βάση. Η θεματικές περιλαμβάνουν ενότητες διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας, ψυχολογικής και συμβουλευτικής υποστήριξης αναπήρων ατόμων, γονέων και δασκάλων, αξιολόγησης, διάγνωσης, καθώς και τους τρόπους αξιοποίησης των σύγχρονων τάσεων.

Σκοπός της ενότητας είναι η θεωρητική και εμπειρική εξειδίκευση στις σύγχρονες ανάγκες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων καθώς και εμπλουτισμός των γνώσεων, που απαιτούνται, προκειμένου να είναι σε θέση να διαχειριστούν με αξιοπιστία και θεωρητική επάρκεια την ανάπτυξη ατομικών και κοινωνικών δεξιοτήτων ζωής σε παιδαγωγικο-διδακτική και συμβουλευτική βάση. Επιπλέον στους εκπαιδευόμενους θα , παρουσιαστούν συναισθηματικοί παράγοντες, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαντίληψη, τα μειωμένα κίνητρα και η αυτο – αποτελεσματικότητα αλλά και τα προβλήματα κοινωνικής εξέλιξης των παιδιών και εφήβων . Επίσης, θα αναλυθεί η αντιμετώπιση των προβληματικών συμπεριφορών μέσω της ενίσχυσης της αυτοεικόνας και της θεραπείας της συμπεριφοράς. Τέλος, γίνεται προσέγγιση στις τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς.

Οι διαταραχές διαγωγής περιλαμβάνουν όλες εκείνες τις συμπεριφορές που αποκλίνουν από τα αξιακά συστήματά της κοινωνίας, μέσα στην οποία αναπτύσσεται το παιδί. Μπορούν να πάρουν είτε επιθετική μορφή προς αλλά πρόσωπα, ζώα ή πράγματα, με κλοπές και καταστροφικές πράξεις είτε να εκδηλώνεται με σκασιαρχείο, χαμηλή επίδοση στο σχολείο, παραβατική κουλτούρα κ.λπ.

Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να παρουσιάσει τα κοινωνικά στατιστικά του φαινομένου και να αναλύσει τις παραδοσιακές και ανθρωπιστικές προσεγγίσεις του.

Τα δικαιώματα των παιδιών παραβιάζονται σε ένα μεγάλο πλήθος χωρών σε ανεπτυγμένες και υπανάπτυκτες περιοχές: Οι συνθήκες της παιδικής εργασίας επιδεινώνονται, οι βιασμοί και η παιδική πορνεία ανθούν, η στρατολόγηση ανηλίκων παράγει φανατικούς στρατούς δολοφόνων, οι επιθέσεις σε σχολεία και οικισμούς επεκτείνονται, οι απαγωγές και το εμπόριο οργάνων ακμάζουν και όλα αυτά οδηγούν εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά στη μετανάστευση.

Οι καταστάσεις αυτές δημιουργούν τις συνθήκες για ψυχολογικά τραύματα και μετατραυματικό στρες. Η ενότητα αυτή θα επικεντρωθεί στην ανάδειξη των φαινομένων αυτών, ενώ θα συζητηθούν οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία παράλληλα με τις κοινωνικές επιπτώσεις.